Waarom je niet kan slapen ondanks die vermoeidheid

Het belang van slaap voor je gezondheid en dagelijks functioneren is inmiddels wel algemeen bekend, zowel op korte als op lange termijn. Je wilt dus echt graag slapen, vooral als je de gevolgen hebt ervaren van een nachtje doorhalen, waarna je de volgende dag niet optimaal functioneerde. De tegenstrijdigheid is echter dat je juist moeite zult hebben met slapen als je er te veel druk op legt. Wanneer je moet slapen, kan dat het juist moeilijker maken om in slaap te vallen. In dit artikel leggen we uit waarom dat zo is, wat slaapdruk precies betekent en hoe je dit slaapprobleem kunt aanpakken.

Wat is slaapdruk?

Slaapdruk is een natuurlijke biologische reactie van je lichaam die ervoor zorgt dat je slaperig wordt. Het wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals je interne biologische klok, de hoeveelheid melatonine in je lichaam, blootstelling aan licht en donker, en de mentale en fysieke activiteiten die je gedurende de dag uitvoert. Hoe hoger je slaapdruk, hoe makkelijker het is om in slaap te vallen. Je merkt een hoge slaapdruk vaak doordat je je zwaar moe voelt, met oogleden die steeds zwaarder worden.

Moe maar niet kunnen slapen

Waarom val je niet in slaap, zelfs als je moe bent? Dit heeft te maken met je alertheid, oftewel de activiteit in je hersenen. Wanneer je wakker bent, is je hersenactiviteit hoog, terwijl deze afneemt als je in slaap valt. De hersenactiviteit vermindert verder wanneer je in de diepere slaapfasen terechtkomt.

Wanneer je diep wilt slapen, moet je hersenactiviteit laag zijn, want te veel activiteit kan ervoor zorgen dat je minder snel in diepe slaap komt en vaker wakker wordt tijdens de nacht. Een verhoogde hersenactiviteit (dus verhoogde alertheid) is vaak de oorzaak van problemen met het in slaap vallen en het doorslapen.

Wat veroorzaakt verhoogde alertheid?

Verhoogde alertheid wordt vaak veroorzaakt door stress (verhoogde cortisolspiegels), zorgen en piekeren. Het kan ook ontstaan als je lange tijd onder hoge stress staat of een ingrijpende gebeurtenis hebt meegemaakt. Chronisch verhoogde cortisolspiegels of onverwerkte trauma’s kunnen slapen sterk belemmeren.

Gevolgen van verhoogde alertheid op je slaapkwaliteit

Verhoogde alertheid, zelfs 's nachts, kan leiden tot kortere nachten en een slechte slaapkwaliteit. Dit komt doordat de slaapdruk in de ochtend lager is, terwijl je alertheid toeneemt. Hoewel een zekere mate van alertheid nodig is om overdag goed te functioneren—denk aan lichaamsbeweging, een gezond ontbijt en voldoende daglicht—kan het constant aanhouden van deze alertheid je slaap negatief beïnvloeden. Zonder voldoende rustmomenten blijft je alertheid te hoog, waardoor de slaapdruk niet kan winnen. Dit maakt het lastiger om in slaap te vallen en zorgt vaak voor kortere nachten.

Hoe kun je je alertheid verlagen en beter slapen?

Het verminderen van alertheid en hersenactiviteit is dus essentieel voor een goede nachtrust. Dit kan op verschillende manieren, zoals het nemen van pauzes gedurende de dag, ontspannen voor het slapengaan en mediteren. Luister goed naar je lichaam en besteed aandacht aan signalen zoals dorst, honger of hoofdpijn. Deze signalen herkennen kan je helpen om ’s avonds een slaperig gevoel te krijgen. Wanneer je alertheid te hoog is, kan dit gevoel onderdrukt worden, wat in slaap vallen moeilijker maakt. Let ook op je ademhaling; dit werkt vaak kalmerend en draagt bij aan een betere slaapkwaliteit.

Pas je dagritme aan voor een betere nachtrust

Het aanpassen van je dagritme kan een groot verschil maken. Als je altijd bezig bent, bijvoorbeeld door een drukke baan of een volle agenda, is het belangrijk om bewust rustmomenten in te plannen. Door een stapje terug te nemen in je dagelijkse activiteiten en meer ruimte te maken voor ontspanning, geef je je lichaam de kans om tot rust te komen en je slaapkwaliteit te verbeteren.

Wat gebeurt er als je niet in slaap kunt vallen?

Maak je geen zorgen als je een nacht moeilijk in slaap komt; uiteindelijk zal je lichaam toch de slaap vinden. Slaapdruk bouwt zich op gedurende de dag en wordt sterker naarmate je langer wakker blijft. Dit betekent dat als je een nacht niet slaapt, de verhoogde slaapdruk de volgende nacht vaak zorgt voor makkelijker inslapen. Pas bij meerdere nachten zonder slaap kan het problematisch worden. Houd er rekening mee dat slaapdruk uiteindelijk altijd de alertheid overwint, tenzij middelen of medicatie je slaap beïnvloeden.

Waarom blijf je soms nachtenlang wakker?

Blijf je soms nachtenlang wakker? Dat kan komen door kortdurende slaapmomenten, ook wel 'microslaapjes' genoemd. Deze slaapmomenten duren slechts enkele seconden en zijn vaak onbewust, maar ze zorgen ervoor dat je lichaam minimaal blijft functioneren. Hoewel microslaapjes helpen om wakker te blijven, kunnen ze gevaarlijk zijn, bijvoorbeeld bij het besturen van een voertuig. Wist je dat slaapgebrek een grotere oorzaak is van verkeersongevallen dan alcoholgebruik? Zorg dus goed voor je slaap en vermijd situaties die je alertheid kunnen verstoren.

Hoe kan ik mijn slaapprobleem aanpakken?

Blijf je worstelen met slaapproblemen en wil je eindelijk weer genieten van een goede nachtrust? Mijn resultaatgerichte slaaptherapieën zijn volledig afgestemd op uw behoeften, met bewezen methoden om slaapproblemen effectief aan te pakken. Samen stellen we een op maat gemaakt slaapplan op dat perfect past bij uw levensstijl en eenvoudig te integreren is in uw dagelijkse routine.

Wacht niet langer en neem vandaag nog contact met ons op om een gratis en vrijblijvend adviesgesprek in te plannen. Ontdek hoe wij jou kunnen helpen beter te slapen en energieker door het leven te gaan!

Neem contact op

Bronnen

Walker, M. (2018). Slaap. Amsterdam: De Geus